Wen Long: We ontmoetten elkaar toen ik meeliep in de Pride Walk door Amsterdam.

Lara Aerts: Wen Long was het enige kind in de optocht. Ze was zeven jaar oud, ze droeg een jurk in de paars en gele kleuren van intersekse, en ze had een grote vlag. Eerst liep ze midden in de optocht, maar na een tijdje ging ze helemaal vooraan. Kilometers liep ze door de stad met die vlag te zwaaien. Dat was zo’n activistisch beeld: hier is een kind dat niets te verbergen heeft! We hielden contact, en nu was de tijd rijp om een kortfilm over haar te maken.

Leg eens uit wat intersekse precies betekent.

Aerts: Het gangbare idee is dat de wereld uit mannen en vrouwen bestaat. Bij een man verwachten we XY chromosomen, testosteron, een penis en teelballen; bij een vrouw XX chromosomen, oestrogeen, een baarmoeder, eileiders en een vagina. Maar 1 op de 90 mensen wordt geboren met een lichaam dat niet voldoet aan de verwachtingen van hoe een mannen- of vrouwenlichaam eruit hoort te zien, of wat het moet kunnen. Wat als je een vrouw bent met XY chromosomen, of een man met een stukje baarmoeder? Wij zien man en vrouw als de enige mogelijkheden, maar die verdeling is door mensen bedacht. In werkelijkheid is er veel meer diversiteit: seksediversiteit betekent dat het biologisch geslacht een spectrum is met oneindig veel gelijkwaardige variaties.

Ouders van Wen Long: Er wordt wel eens gezegd dat intersekse net zo vaak voorkomt als mensen met rood haar. En iedereen kent toch wel iemand met rood haar, dus zeldzaam is het niet. Als intersekse een stad was, zou het de op zeven na grootste stad van Nederland zijn.

Voel jij je jongen of meisje?

Wen Long: Neutraal. Ik heb lang haar en draag jurkjes, dus mensen zien mij meestal als meisje. Ik voel me zowel jongen als meisje, maar ik hou meer van meisjeskleding. Zoals de jurk die ik vandaag draag: die heb ik zelf ontworpen in geel en paars, en op mijn hart staat ‘Prinses Intersekse’.

Ontmoet je soms andere kinderen die intersekse zijn?

Wen Long: Niet echt.

Ouders Wen Long: Toch wel. We hebben contact met andere gezinnen, maar de kinderen beseffen nauwelijks wat hen met elkaar bindt; voor hen is het niet zo’n thema. Wij hebben ervoor gekozen om heel open te zijn, we willen Wen Long niet belasten met een geheim. Wen Long is fantastisch, en ze mag helemaal zijn zoals ze is.

Botst dat soms op onbegrip?

Ouders Wen Long: Op Wen Longs nieuwe school waren de meisjestoiletten stuk. Dus riep ze luid door de klas: jongens- of meisjestoiletten dat maakt niks uit, ik kan naar allebei. De juf nam contact met ons op om te zeggen dat Wen Long rare dingen riep. Toen we het uitlegden, botsten we op een zekere starheid; dat kwam niet in haar wereldbeeld voor. Voor ons is het na al die jaren niet meer zo’n belangrijk punt en dus vergeten we soms om mensen grondig in te lichten.

Aerts: Op de film krijgen we nauwelijks negatieve reacties, behalve wat berichten op sociale media van mensen die het niet begrijpen, en het ook niet willen begrijpen.

Waarom moest deze film per se gemaakt worden?

Wen Long: Als iedereen weet wat intersekse betekent, hoef ik het niet meer altijd uit te leggen. Soms leg ik het uit en dan willen de mensen het nog niet geloven. Ik stond al in de kranten, ik ging met het publiek praten op Cinekid en ik was al op het Jeugdjournaal.

Hoe dicht bleef je als filmmaker bij je hoofdpersonage?

Aerts: Bij MEISJESJONGENSMIX – mijn eerste film! – vroeg ik me vooral af hoe ik aandacht kon genereren voor het thema. Ik heb Wen Long lang gevolgd zonder camera om haar beter te leren kennen. Zo ontdekte ik dat ze niet zoveel problemen heeft met haar intersekse zijn, maar wel met de onwetendheid van de mensen en hun reacties. Je ontmoet een kind dat het niet nodig vindt om een keuze te maken, maar vervolgens begeeft ze zich in de maatschappij waar ze de hele tijd op de klassieke 2-deling wordt gewezen: in de speelgoedwinkel, in de winkelstraat, … overal.

Wen Long: Je hebt me gefilmd zoals ik ben.

Het resultaat is opvallend lichtvoetig.

Aerts: Veel intersekse mensen dragen grote trauma’s mee, vanwege geheimhouding of gedwongen medische ingrepen. Als er dus over intersekse wordt gepraat, gaat het vaak over de pijn, het leed. De eerste kennismaking is voor het publiek zelden positief. In deze film ontmoet je een gelukkig, zorgeloos kind. Haar probleem ligt veeleer in de maatschappij. Daarom is het zo’n lichtvoetige film: ik wil de eerste associatie bij intersekse positief houden.

Ouders Wen Long: Het is geen foutje van de natuur; het hoort er gewoon bij.

In de film komen die medische ingrepen kort ter sprake.

Wen Long: Dan gaan ze een baby meteen opereren om er een jongen of meisje van te maken. Maar dat mag een kind toch zelf bepalen?

Aerts: Als baby kan je niet zelf kiezen; de keuze wordt voor jou gemaakt. Je kan intersekse kinderen toch laten opgroeien tot ze oud genoeg zijn om te weten wat ze willen zijn? Zo’n beslissing kan je niet overlaten aan de ouders of arts.

Ouders Wen Long: Meestal gaat het om een medisch niet-noodzakelijke ingreep, vergelijkbaar met (onherstelbare) genitale verminking. Vroeger gebeurde die ingreep vaak op aanraden van de arts, maar dankzij groeiende kennis en bewustwording zal die tendens om te opereren hopelijk verdwijnen. Het is bizar om mensen te opereren uit voorzorg.

Je voelt dat mensen evolueren naar een nieuwe openheid. Waar denk je dat we binnen pakweg 20 jaar staan?

Ouders Wen Long: Ik vind empowerment heel belangrijk. Zorg dat je kind stevig in haar schoenen staat, dat ze weet dat ze mag zijn wie ze is. Als jij blij bent met wie je bent, dan is jouw omgeving dat ook. Daarvoor heb je voorvechters nodig. Via hen ontstaat er een domino-effect.

Wen Long: Er was een kind dat tegen me zei: “Dankzij jou heb ik het durven vertellen.” Na het zien van het jeugdjournaal had ze tegen haar beste vriendin gezegd dat ze intersekse is. Ze had het niet aan de hele klas verteld, maar toch was het nu geen geheim meer.