Jules & ik: “Normaal zit ik mee aan tafel”

17.06.2021

Ket & Doc, dat zijn elk jaar vijf nieuwe Vlaamse documentaires voor het jonge publiek. Tijdens het JEF festival gingen ze alle vijf in première en achteraf gingen kinderen in gesprek met de makers. Niet live in de zaal, maar via een computer in hun klaslokaal. Ketnetwrapper Sien Wynants leidde de gesprekken in goede banen. Dit is wat de jonge kijkers wilden weten over Jules & ik van regisseur Anne Ballon.

Documentaire, Interview, LGBTQIA+

Roos heeft een zus die Jules heet en die vroeger haar broer was. Dat is soms raar, al zal ze dat nooit luidop zeggen. Thuis gaat er veel aandacht naar Jules en dat vindt Roos niet altijd prettig. Toch ziet ze dat het leven van Jules niet eenvoudig is en probeert ze een goede zus te zijn.

Jij hebt deze film binnen je eigen familie gemaakt.

Anne Ballon: Dit verhaal speelde zich heel dicht bij huis af; Roos en Jules zijn mijn zussen. Ik heb vroeger vooral met acteurs en fictiefilms gewerkt, maar tegenwoordig ben ik ook heel geboeid door documentaires en echte verhalen.

Vond je het makkelijker of moeilijker om je eigen familie te filmen?

Ballon: Allebei. Makkelijker, omdat je niet op zoek moet naar een personage. Het verhaal is er al en je familie is (meestal) bereid om mee te werken. Maar ook moeilijker omdat je wil dat het voor hen een fijne ervaring blijft. Je denkt heel hard na over wat je wil filmen en hoe je zal monteren. Je vraagt je de hele tijd af hoe ver je kan gaan. Je wil natuurlijk nooit een personage kwetsen, maar voor je familie geldt dat nog meer. Soms voelde het ongemakkelijk. Normaal zit ik mee aan tafel en maak ik deel uit van de gesprekken. Nu moest ik van op een afstand naar mijn familie kijken. Ik was de filmmaker, niet de zus. Zo leerde ik mijn familie op een andere manier kennen.

Werden er voor de camera gesprekken gevoerd die je anders nooit gevoerd zou hebben?

Ballon: De gesprekken met Roos kregen wel extra diepgang vanwege de film. Ik moest me inleven in haar relatie met Jules en daarom ook ongemakkelijke vragen stellen. Uit die dialogen ontstond de voice-over, de vertelstem van Roos die je doorheen het verhaal voert.

Waarom heb je deze film gemaakt?

Ballon: Ik vind het belangrijk dat minderheden in onze maatschappij meer zichtbaarheid krijgen, bv. op televisie en in andere media. Zo voelen ze zich gezien en gehoord. En het helpt ons als samenleving om hen te leren begrijpen. Zo ging het ook met Jules: pas na het zien van een documentaire over een Nederlandse transgender vrouw besefte ze wat er met haar aan de hand was, het gaf haar de woordenschat om dat gevoel waar ze al jaren mee rondliep onder woorden te brengen.

Ik wilde ook graag op een andere manier een film maken over een transgender persoon; volgens mij gebeurde dat nog niet vaak door de ogen van een familielid. Ik wou een verhaal brengen dat de mooie én minder mooie kanten laat zien van een gezin dat door een transitie gaat. Want zo’n transitie, dat doe je met z’n allen.

Twijfelde je over welk standpunt je zou innemen: dat van Roos of Jules?

Ballon: Dat werd vrij snel duidelijk. We wilden sowieso een jeugdfilm maken en vanwege haar leeftijd staat Roos dichter bij de doelgroep. Het was dus een logische keuze. Het was ook een manier om Roos een stem te geven. Ze is nogal timide en blijft vaak op de achtergrond. Via de film wou ik ontdekken hoe de transitie van Jules voor haar aanvoelt, want daar zal ze uit zichzelf niet snel over praten.

Op welke leeftijd wist Jules dat ze een meisje was?

Ballon: Volgens mij heeft ze dat altijd al geweten. Maar het was vroeger niet zo makkelijk om dat onder woorden te brengen, zelfs al kleedde ze zich graag als een meisje en speelde ze als kind met Barbies. Het werd ook nog niet zo aanvaard in onze maatschappij en onze omgeving. Als tiener hield ze het heel lang verborgen, uit angst voor wat anderen zouden denken, maar rond haar 20ste heeft ze het tegen ons verteld.

Wat vindt Jules zelf van de film?

Ballon: Ze is er blij mee, maar ze is ook een beetje ijdel; het is nooit leuk om jezelf op het scherm te zien. Film vergroot alles uit, zowel je uiterlijk als je gedrag. Ik heb tijdens de montage verschillende versies aan Jules getoond en we hebben lang overlegd over scènes die ze liever niet in de film wou. Uiteindelijk heb ik meestal mijn zin kunnen doen, omdat Jules begreep dat ook minder goede kantjes aan bod moeten komen om een verhaal te kunnen vertellen.

Gert Hermans

Industry