film & gamesbeleven
In de klas aan de slag met thema’s verlies en rouw
23.08.2023
Met films als hulpmiddel maak je als leerkracht zelfs de meest delicate onderwerpen bespreekbaar. Wil je het met je klas hebben over ziekte, verlies of rouw? Onderstaande 9 films voor verschillende leeftijden brengen die universele gevoelens in beeld en bieden je een startpunt voor opdrachten en klasgesprekken.
De bijhorende lesmappen zetten je op weg.
Afscheid & rouw,
JEF-tips,
Lesideeën
9 films die rouw bespreekbaar maken
Yuku en de himalayabloem - 3de kleuterklas & 1ste graad lager
Over de film:
Yuku en de Himalayabloem toont dat afscheid nemen een deel van het leven is, maar dat dit niet verdrietig hoeft te zijn. De persoon die weggaat laat een stukje van zichzelf achter, dat voortleeft in herinneringen en verhalen.
Uit de lesmap:
- Herbekijk met je leerlingen het fragment ‘Oma gaat naar de blinde mol’.
- Stel hen deze vragen:
- Wat betekent het volgens jullie om met de blinde Mol mee te gaan?
- Oma Muis lijkt niet zo bang voor wat er komen gaat, hoe denken jullie dat dit komt?
- Waar gaat oma heen, volgens jullie?
- In de film helpt een lichtje om het onbekende minder eng te maken. Zijn er nog dingen die oma tijdens haar reis kunnen helpen?
Mijn leven in Versailles - 1ste graad & 3de leerjaar lager
Over de film:
Violette heeft haar ouders verloren. Samen met haar oom, een grote brompot, probeert ze haar verdriet een plaats te geven.
Uit de lesmap:
- Vergelijk met je leerlingen deze fragmenten uit het begin en het einde van Mijn leven in Versailles.
- Stel hen deze vragen:
- Wat zie je? Op welke manier is de sfeer veranderd?
- Hoe voelt Violette zich aan het begin van de film?
- Hoe voelt ze zich aan het einde van de film?
- Wat is er veranderd?
- Violette is niet het enige hoofdpersonage wiens ouders gestorven zijn. Ken jij nog weeskinderen uit films of boeken?
Ook muizen gaan naar de hemel - 1ste graad & 3de leerjaar lager
Over de film:
In Ook muizen gaan naar de hemel komen complexe thema’s op een creatieve manier ter sprake. De dood van Wizzy en Whitebelly vormt een mooi aanknopingspunt voor gesprekken vol meningen, persoonlijke verhalen en eigen invullingen over het leven na de dood.
Uit de lesmap:
- Herbekijk met je leerlingen dit fragment waarin Wizzy aankomt in de hemel.
- Stel hen deze vragen:
- Wat heb je gezien in deze scène? Hoe voelt Wizzy zich?
- Wat gebeurt er na het sterven volgens de filmmakers?
- Wat denk jij dat er gebeurt wanneer je sterft?
- Waarom is het volgens de filmmakers belangrijk om je te wassen in de hemel?
- Wat zou jij graag willen doen in de hemel?
- Geloof jij dat er een God bestaat? Hoe ziet die er dan uit?
Zeevonk - 2de & 3de graad lager
Over de film:
Skatester Lena gelooft niet dat haar verdronken vader schuld heeft aan het ongeluk dat ook andere vissers het leven kostte. Volgens haar was het… een zeemonster? Deze toegankelijke film is een goede aanleiding om met je leerlingen te filosoferen over de impact van verlies en rouw.
Uit de lesmap:
Uitvaartspecialist Dela ontwikkelde de app ‘Mijn herinnering aan jou’ die kinderen en jongeren helpt bij rouwen. De app kan helpen om een groot verlies te verwerken op de manier van een personage uit Zeevonk: door heel actief aan de slag te gaan met de herinneringen aan de overledene.
Frankenweenie - 3de graad lager & alle graden secundair
Over de film:
In Frankenweenie sterft Victors hond Sparky. Gebruik de film om in je klas te polsen naar soortgelijke ervaringen. Kinderen zijn zich al bewust van de dood en zijn vaak erg nieuwsgierig. Ze worstelen met vragen waar volwassenen niet eens aan willen denken, zoals ‘wat gebeurt er onder de grond?’.
Uit de lesmap:
- Zorg voor open communicatie. Begin met vragen stellen, maar geef leerlingen ook de kans om zelf dingen te vragen. Geef steeds een eerlijk antwoord.
- Stel je leerlingen deze vragen:
- Hoe gaat Victor om met de dood van Sparky?
- Kan je enkele scènes en emoties in verband met de dood/rouw uit de film opnoemen?
- Hoe zou jij je voelen mocht je huisdier doodgaan? Heb je dit al eens meegemaakt?
- Is verdriet voor de dood van je huisdier hetzelfde als verdriet om de dood van een familielid?
Comedy queen - 3de graad lager & 1ste jaar secundair
Over de film:
Een intense en ontroerende maar ook grappige coming of age-film over een groot verdriet. In Comedy queen zien we hoe Sasha en haar vader allebei rouwen om het verlies van haar moeder maar dit helemaal niet op dezelfde manier doen.
Uit de lesmap:
- Toon je leerlingen deze korte reportage van Klokhuis, met meer uitleg over de verschillende manieren van rouwen of afscheid nemen.
- In onze cultuur rouwen we met afscheidsrituelen zoals een begrafenis of een crematie. Maar er zijn oneindig veel andere afscheidsrituelen mogelijk. Laat de leerlingen per groep zelf een ritueel bedenken om afscheid te nemen van een huisdier. Ze mogen hiervoor zelf een draaiboek maken.
Hiernamaals - 1ste & 2de graad secundair
Over de film:
Fantasierijke, absurdistische en troostende film over de dood van een ouder. Wanneer de zestienjarige Sam in het hiernamaals belandt, is ze blij om haar overleden moeder terug te zien. Maar Sam vindt het hiernamaals, waar iedereen drinkt, rookt en luiert, helemaal niet hemels.
Uit de lesmap:
- Laat je leerlingen hun ideale hiernamaals bedenken. Ze werken hun idee uit in een tekening of korte tekst. Bespreek nadien ieders variant van het leven-na-de-dood. In wiens hiernamaals zouden ze het liefst wonen?
Close - 2de & 3de graad secundair
Over de film:
Zijn empathische blik op de vriendschap tussen twee dertienjarige jongens leverde Lukas Dhont een Oscarnominatie op. In de klas kan deze prachtige film waardevolle gesprekken uitlokken over vriendschap en liefde maar ook over verlies, schuld, zelfmoord en mentale gezondheid.
Uit de lesmap:
- Bekijk met je leerlingen deze video, waarin enkele vrienden van een jongen die zelfmoord pleegde, vertellen over hun rouwproces.
- Deze video kadert enkele zaken die kunnen leiden tot een zelfmoordpoging. Hoewel er hier en daar wetenschappelijk jargon wordt gebruikt, is het een interessante video om klassikaal te bespreken, en om te duiden dat er nooit één oorzaak zal zijn die leidt tot een zelfmoordpoging.
- Ook deze getuigenis van een 16-jarige jongen die een zelfmoordpoging ondernam, kan een startpunt zijn voor een klasgesprek over de impact van zo’n poging op het leven van de persoon in kwestie en van diens omgeving.
Opgelet! Dit thema kan gevoelig liggen in de klas. Zoek je ondersteuning om onderwerpen zoals rouw, verlies en zelfmoord in de klas te bespreken? Op de website van Zelfmoord1813 vind je informatie over suïcidepreventie op school of hoe je een gesprek kan aangaan. Ook bij Missing You vzw is er heel wat educatief materiaal rond rouw bij kinderen en jongeren te vinden. Je kan je leerlingen ook steeds in de richting van het JAC of het CLB sturen om hierover te praten.
Me and Earl and the dying girl - 3de graad secundair
Over de film:
Een verrassend fijnzinnige opgroeifilm over cinema en leukemie. Filmliefhebber Greg moet van zijn moeder verplicht meer tijd doorbrengen met zijn klasgenootje Rachel, bij wie net kanker is vastgesteld.
Uit de lesmap:
- Bespreek met je leerlingen de ietwat ongemakkelijke scène waarin Rachel aan Greg uitlegt dat ze haar behandeling wil stoppen omdat de ziekte haar te veel wordt. Greg is het duidelijk niet eens met die beslissing.
- Gebruik de scène als vertrekpunt voor een gesprek rond terminale ziekte, stervensbegeleiding en euthanasie. Je kan deze vragen stellen aan je leerlingen:
- Hoe voelde je je tijdens die scène?
- Was je het eens met Rachels keuze?
- Kan iemand die zwaar ziek is wel zelf zo’n besluit nemen?
- Wat vond je van het feit dat Greg jullie op het verkeerde been had gezet bij aanvang van de film? Of was het je opgevallen dat hij aan het begin van de film eigenlijk het einde al verklapte (“I made a film so bad, it literally killed someone”)?
- Denk je dat het in de menselijke natuur ligt om op het beste te hopen?
